Trẻ sơ sinh bị viêm phổi có sao không?
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi là tình trạng phổi bé bị tổn thương do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm gây ra. Chúng sinh sôi, nảy nở và tạo nên những ổ nhiễm khuẩn ở trong phổi. Đây là bệnh rất dễ mắc ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Theo thống kê, có đến 80% trẻ dưới 3 tuổi mắc viêm phổi, trong số đó, trẻ dưới 12 tháng tuổi chiếm 65%.
Viêm phổi là một trong những chính gây tử vong cho trẻ sơ sinh. Do hệ thống hô hấp của trẻ trong độ tuổi này chưa phát triển hoàn thiện nên những triệu chứng lâm sàng thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ sống là rất cao.
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi giai đoạn đầu thường không có biểu hiện rõ rệt. Nếu có những triệu chứng ho, sốt, bỏ bú, cha mẹ cần đặc biệt lưu tâm và đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi do thời tiết
Thời tiết lạnh, là điều kiện rất thuận lợi cho các virus, vi khuẩn gây viêm phổi ở mọi độ tuổi. Có đến 85% trẻ sơ sinh bị viêm phổi trong giai đoạn cuối và đầu năm, khi nhiệt độ xuống mức thấp nhất. Một số vi khuẩn gây bệnh như: S. pneumoniae, Hemophilus influenzae, S. aureus…
Trẻ sơ sinh bị viêm phổi do hít phải nước ối
Thời gian vỡ ối từ trên 6 giờ đến 12 giờ trước khi đẻ: 33% trẻ mắc viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 12 giờ đến 24 giờ trước khi đẻ: 51,7% trẻ mắc viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 24 giờ trở lên trước khi đẻ: 90% trẻ mắc viêm phổi.
Do sữa mẹ
Khi trẻ bú mẹ thường hay bị nôn, trớ, nếu sữa bị hít nhầm vào phổi, sẽ gây ra các triệu chứng như thở gấp, hụt hơi, tím tái mặt, lượng sữa hít vào càng nhiều càng có khả năng gây viêm phổi.
Do đẻ non
Ở những trẻ đẻ non, trẻ thiếu cân do các phản xạ đường thực quản còn chưa hoàn thiện, vận động cơ chưa đều đặn nên thường xuyên bị trào ngược thực quản dạ dày, dễ dẫn đến tình trạng viêm phổi.
Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác khiến trẻ sơ sinh bị viêm phổi như:
Môi trường sống kém vệ sinh.
Do mắc một số bệnh viêm da, viêm dây rốn.
Không được ủ ấm hoặc ủ ấm quá kỹ khiến trẻ bị nhiễm lạnh.
Không biết cách chăm sóc trẻ, trẻ không được tiêm phòng đầy đủ.
Thời tiết thay đổi đột ngột.
Như đã đề cập, trẻ sơ sinh bị viêm phổi thường không có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, phụ huynh có thể căn cứ vào 3 dấu hiệu sau đây để có biện pháp kịp thời.
Bú kém hoặc bỏ bú
Sốt trên 37,5oC hoặc hạ thân nhiệt;
Thở nhanh trên 60 lần trong 1 phút hoặc khó thở.
Khi có triệu chứng rõ ràng sau thì bệnh viêm phổi đã nặng:
Cha mẹ cần học cách quan sát nhịp thở của trẻ bằng cách vén áo rồi quan sát sự di động của lồng ngực hay bụng, cần quan sát lúc trẻ nằm yên hoặc ngủ, không quan sát khi trẻ đang quấy khóc. Nếu trẻ thở nhanh, sẽ thấy sự di động nhanh hơn những ngày trẻ bình thường.
Trẻ từ 1-5 tuổi, thở từ 40 lần trong 1 phút trở lên.
Trẻ từ 2 tháng đến 1 tuổi, thở từ 50 lần trong 1 phút trở lên.
Trẻ dưới 2 tháng tuổi, thở từ 60 lần trong 1 phút trở lên.
Một số biến chứng nguy hiểm khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Viêm màng não
Khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi, các vi khuẩn, virus theo đường máu lan vào các dịch não tủy. Những tổn thương gây ra sẽ thành viêm, sưng và sinh mủ. Hệ thần kinh bị tổn thương, dẫn đến những ảnh hưởng nặng nề về vận động và nhận thức.
Nhiễm trùng máu
Nhiễm trùng máu là hậu quả để lại do trẻ sơ sinh bị viêm phổi. Nguyên nhân là do các vi sinh vật xâm nhập trong lúc chuyển dạ. Tác nhân gây bệnh thường là vi khuẩn Listeria, liên cầu khuẩn nhóm B và vi khuẩn gram âm. Tỷ lệ tử vong của trẻ nhiễm trùng máu lên đến 30%.
Tràn dịch màng tim
Trẻ sơ bị viêm phổi để lâu sẽ khiến vi sinh vật sinh sôi. Các vi sinh vật này sẽ dần di chuyển đến nội tạng gần đó nhất là tim. Chúng tấn công và khiến lớp màng ngoài của tim sinh dịch. Lượng dịch sinh ra ngày càng nhiều khiến tim chịu áp lực lớn, dẫn đến suy tim.
Tràn mủ màng phổi
Vi sinh vật sinh sôi đến khiến lượng bạch cầu tăng theo và sinh sinh dịch. Chất dịch tích tụ dần sẽ lấp đầy khoang phổi, gây khó thở, đau lồng ngực và thậm chí là ung thư.
Một số di chứng khác có thể xảy ra như: trụy tim, kháng kháng sinh, còi xương, kém phát triển.
Cách điều trị cho trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Một số biện pháp giúp trẻ giảm triệu chứng của viêm phổi
Hạ sốt cho trẻ
Nếu trẻ bị hạ thân nhiệt, hãy chườm ấm cho trẻ. Nhiệt độ nước chườm được xác định bằng cách nhúng cùi chỏ của người lớn vào chậu nước, thấy ấm là được.
Nếu trẻ bị sốt trên 38,5 độ C, cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc hạ sốt thường là Paracetamol. Dùng theo chỉ định 10-15mg/kg/lần, dùng sau mỗi 4-6h, liều lượng tối ra không quá 60mg/kg/ngày.
Dùng khăn nhúng nước lạnh đắp lên trán cho trẻ, thay mặt sau mỗi 2h. Có thể thay thế khăn bằng miếng dán hạ sốt cho trẻ. Mỗi miếng dán có thể duy trì từ 8-10h.
Vỗ lồng ngực giúp trẻ bài tiết đờm
Cởi bỏ quần áo bó chẽn khỏi người trẻ rồi đặt trẻ ở tư thế thích hợp.
Cha mẹ cần tháo bỏ nhẫn, đồng hồ, vòng tay trước khi vỗ.
Gập bàn tay sao cho các ngón tay và lòng bàn tay tạo thành góc gần 90o.
Vỗ lần lượt bên phải rồi sang trái.
Khi vỗ, kiểm soát lực bằng cách chỉ di chuyển cổ tay. Không di chuyển cả cánh tay và vai.
Không vỗ vào vùng dạ dày, xương ức hay xương sống.
Vỗ dứt khoát và đều đặn, không quá mạnh, mỗi bên khoảng 3-5 phút.
Nên vỗ khi dạ dày trẻ còn rỗng. Tốt nhất là trước bữa ăn hoặc 2h sau ăn để tránh gây nôn.
Chú ý hút đờm, dãi ra khỏi mũi họng của trẻ trước và sau khi vỗ rung lồng ngực.
Cha mẹ có thể tiến hành vỗ lồng ngực nhiều lần trong ngày.
Nếu sau 2 ngày mà các triệu chứng không có dầu hiệu thuyên giảm hoặc có chiều hướng tăng lên, hãy đưa trẻ đi khám
Phương pháp phòng ngừa trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Phòng bệnh
Vệ sinh sạch sẽ, tránh lây lan, không hút thuốc lá, đun nấu trong phòng có trẻ nhỏ. Tránh cho trẻ tiếp xúc với người bị bệnh để tránh lây lan thành dịch.
Nơi ở nên đủ ánh sáng, thoáng mát.
Đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch các vắc xin như: phế cầu, cúm, bạch hầu – ho gà- uốn ván…
Phát hiện sớm các biểu hiện sớm của bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nói chung ở trẻ như: ho, sốt, chảy nước mũi, khó thở và các rối loạn khác như tiêu chảy, ăn kém, bỏ bú, chậm tăng cân…..để chăm sóc và điều trị kịp thời.
Nên cho trẻ bú sữa mẹ ngay sau sinh đến 2 tuổi để cơ thể trẻ phát triển toàn diện và sức đề kháng tốt.
Chế độ dinh dưỡng
Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, lỏng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt.
Cho trẻ ăn theo nhu cầu, chia thành nhiều bữa trong ngày và số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường, không nên ép trẻ ăn hết phần thức ăn mà bạn đã chuẩn bị.
Có thể dùng quất hấp mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để giảm ho.