Cập nhật nội dung chi tiết về Tết Đoan Ngọ Là Gì? Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Ngày Tết Diệt Sâu Bọ mới nhất trên website Shareheartbeat.com. Hy vọng thông tin trong bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu ngoài mong đợi của bạn, chúng tôi sẽ làm việc thường xuyên để cập nhật nội dung mới nhằm giúp bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
Tết Đoan Ngọ là gì?
Dân gian ta có câu “ăn tết đoan ngọ trở về tháng năm” – Vào ngày mồng 5 tháng năm âm lịch hàng năm, người Việt ta từ nam chí bắc, tới người xa xứ đều tổ chức cúng tết Đoan Ngọ. Vậy có khi nào bạn tự hỏi ngày Tết Đoan Ngọ là gì?
Tết Đoạn Ngọ hay còn gọi là tết Đoan Dương diễn ra vào ngày mồng 5 tháng năm âm lịch hàng năm, là một ngày lễ truyền thống của nhiều nước tại châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc. Tại Việt Nam, còn được gọi là tết diệt sâu bọ theo cách gọi của dân gian.
Đoan ở đây có nghĩa là mở đầu, còn Ngọ là khung thời gian trong ngày của người xưa, tương ứng với khoảng từ 11 giờ trưa tới 1 giờ chiều. Ý nói lễ cúng tết diễn ra vào khung thời gian buổi trưa.
Khung thời gian này được xem là lúc mặt trời lên cao nhất, cùng với đó tháng 5 âm lịch rơi vào hạ chí (giữa mùa hè), cũng là lúc nắng nóng nhất. Bên cạnh đó còn được hiểu đây là khoảng thời gian “dương thịnh” nhất trong năm (bởi thế cái tên tết Đoan dương có nghĩa từ đó), và âm suy nhất.
Nguồn gốc tết diệt sâu bọ
Sự tích tết Đoan ngọ thì mỗi nước mỗi khác. Nếu như ở Trung Quốc gắn liền với truyền thuyết tết Đoan ngọ nhớ Khuất Nguyên – Một nhân vật lịch sử của người Trung Hoa. Thì tại Việt Nam, nguồn gốc tết diệt sâu bọ được bắt nguồn từ truyền thuyết về mẹ Âu Cơ. Khi ca dao có câu “Tháng năm ngày tết Đoan Dương/ Là ngày giỗ mẹ Việt Thường Văn Lang”.
Tháng năm mùa hè cũng là dịp côn trùng, sâu bệnh gây hại cho con người và mùa màng. Nên nhân dân ta khi xưa đã chọn ngày 5 tháng năm làm ngày để mọi người đồng loạt diệt côn trùng. Đó chính là nguồn gốc tết diệt sâu bọ là thế.
Bên cạnh đó, đây cũng là lúc mùa thu hoạch vừa xong. Mọi người muốn dâng các món ăn, bánh trái của mùa mới để tưởng nhớ ông bà tổ tiên.
Cũng bởi sự tích tết mùng 5 tháng năm mỗi nước mỗi khác, cho nên ý nghĩa về ngày lễ truyền thống này mà cũng khác đi.
Như đã nói ở trên, nguồn gốc của tết Đoan Dương ở Việt Nam bắt nguồn từ truyền thuyết mẹ Âu Cơ. Chính vì thế, ý nghĩa tết Đoan dương của người Việt đó là ngày giỗ mẹ Âu Cơ. Đó là ngày để mọi người dân nước Việt tưởng nhớ về cội nguồn, nơi sinh ra. Dâng cúng lên tổ tiên những sản phẩm bánh trái của mùa mới.
Sau này, có thêm ý nghĩa khác đó là ngày mọi người tẩy uế cơ thể, dọn dẹp, làm vệ sinh nhà cửa, ruộng vườn. Giúp con người trở nên khỏe mạnh, tránh được bệnh tật, tà ma; mùa màng bớt sâu bệnh gây thất bát.
Phong tục ngày tết diệt sâu bọ
Trải qua thời gian, ngày nay phong tục ngày tết Đoan dương 3 miền cũng có khác nhau nhiều. Nhưng về cơ bản, vẫn giữ được các phong tục chính gồm: Mâm cúng tết; hoạt động tẩy uế cơ thể, nhà cửa, ruộng vườn.
Các phong tục trong ngày này có thể kể tới như:
Ăn cơm rượu sau khi thức dậy, ăn trái cây để thanh lọc cơ thể.
Làm mâm cúng tết
Nấu lá xông tết sâu bọ
Treo bó lá trước nhà
Các phong tục khác như ôm cây chuối, vắt chanh vào mắt vào giờ trưa, tắm, tắm sông, tắm biển vào buổi trưa…
Tết Đoan Ngọ cúng gì?
Không giống như mâm cỗ cũng Tết, hay cúng gia tiên thường thấy. Trên mâm cỗ tết diệt sâu bọ thường chỉ có trái cây, xôi, chè, bánh trôi nước, bánh trùng ngào… Và đặc biệt không thể thiếu món thịt vịt (đôi với mâm cỗ cũng tết sâu bọ ngày 5/5 ở miền Bắc), và bánh tro hay còn gọi là bánh ú tro (đối với mâm cỗ cúng ở miền Nam).
Giờ cúng tết Đoan dương sẽ bắt đầu từ 11 giờ trưa tới 1 giờ chiều. Nhưng thực tế thì thường không ai cúng vào lúc đã qua 12 giờ cả. Khung giờ 11 tới 12 giờ trưa được xem là giờ tốt nhất để cúng tết Đoan dương.
Tết đoan ngọ ăn món gì?
Như đã nêu ở trên, vào ngày này, người ta sẽ không ăn nhiều thức ăn mặn, mà thay vào đó sẽ thường ăn cơm rượu vào sáng sớm để mong tẩy uế cơ thể. Cùng với trái cây, xôi, chè với tiêu chí thanh mát, ngọt ngào nhằm thưởng thức “của đầu mùa”.
Hình ảnh mình họa: Internet
Tết Đoan Ngọ Ở Việt Nam: Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa
Tết Đoan ngọ ở Việt Nam – Là một cái Tết chung của một số nước châu Á, nhưng Tết Đoan ngọ ở Việt Nam lại có nguồn gốc và ý nghĩa đôi chút khác biệt.
Tết Đoan ngọ là một cái Tết truyền thống ở Trung Quốc và một số nước Đông Á như Triều Tiên, Hàn Quốc và Việt Nam. Tết Đoan ngọ ở Việt Nam được tổ chức hàng năm vào ngày 5−5 Âm lịch.
Tết Đoan ngọ còn gọi là Tết Đoan dương. Đoan ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa) còn dương là mặt trời, là khí dương, Đoan dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.
Tết Đoan ngọ ở Việt Nam còn được biết đến với cái tên Tết giết sâu bọ. Đây là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng.
Nguồn gốc Tết Đoan ngọ ở Việt Nam
Tết Đoan ngọ ở Việt Nam có nguồn gốc từ truyền thuyết sau: Vào một ngày sau vụ mùa, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Trong khi người dân không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Ông chỉ cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau, sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượi. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hàng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng.
Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày Tết diệt sâu bọ, có người gọi nó là Tết Đoan ngọ.
Ý nghĩa Tết Đoan ngọ
Tết Đoan ngọ ở Việt Nam được coi là Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Sở dĩ có tên Tết diệt sâu bọ là bởi, trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhiều tục trừ trùng phòng bệnh.
Tết Đoan ngọ cũng là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp đầm ấm. Hiện ở một số làng quê Việt Nam vẫn còn rất coi trọng ngày Tết này và coi ý nghĩa sum họp của Tết Đoan ngọ chỉ sau Tết Nguyên đán. Ngoài ra, ngày Tết Đoan ngọ là ngày dân chúng cúng lễ để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng, quang đãng, đồng thời để cầu bình an.
Vào ngày tết Đoan ngọ ở Việt Nam, hoa quả là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra còn có những món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.
Nguồn Gốc, Ý Nghĩa Tết Đoan Ngọ Ở Việt Nam
Mùng 5 tháng 5 Âm lịch cả nhà cùng thức dậy từ sớm, ăn những thứ quả chua, rượu nếp, bánh tro… để diệt trừ”sâu bọ”, xua đuổi hết bệnh tật cho cả năm.
Tết Đoan ngọ hay còn gọi là Tết Đoan dương vào mùng 5/5 (âm lịch). Đoan Ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương, Đoan Dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.
Tết Đoan ngọ hay còn gọi là Tết Đoan dương vào mùng 5/5 (âm lịch). Đoan Ngọ là bắt đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương, Đoan Dương có nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.
Sở dĩ Tết này gọi là Tết Đoan Ngọ, chính vì tháng 5 là lúc bắt đầu trời nắng to, khí dương đang thịnh như mặt trời vào lúc giữa trưa. Chính vì vậy, ở Việt Nam, ngày Đoan Ngọ là ngày dân chúng cúng lễ để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng, quang đãng. Hơn nữa, giữa tiết hạ vì oi bức thường có bệnh thời khí nên người ta hay cúng lễ để cầu an.
Người Việt Nam còn gọi Tết Đoàn Ngọ là “Tết giết sâu bọ” vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhiều tục trừ trùng phòng bệnh.
Mâm cúng tết Đoan ngọ của người Việt Nam thường có hoa quả, bánh tro, cơm rượu nếp để diệt sâu bọ
Trung Quốc với truyền thuyết Khuất Nguyên
Vào cuối thời Chiến Quốc, có một vị đại thần nước Sở là Khuất Nguyên. Ông là vị trung thần nước Sở và còn là nhà văn hoá nổi tiếng. Tương truyền ông là tác giả bài thơ Ly Tao (thuộc thể loại Sở từ) nổi tiếng trong văn hóa cổ Trung Hoa, thể hiện tâm trạng buồn vì đất nước suy vong với hoạ mất nước.
Do can ngăn vua Hoài Vương không được, lại bị gian thần hãm hại, ông đã uất ức gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm cứ đến ngày đó, dân Trung Quốc xưa lại làm bánh, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh, lấy bỏ gạo vào ống tre rồi thả xuống sông cúng Khuất Nguyên.
Ngoài ra, có truyền thuyết khác về sự bắt nguồn của ngày tết Đoan ngọ, nhiều nguồn tin cho rằng tập tục tết Đoan Ngọ là bắt nguồn từ Hạ Trí trong thời cổ, có người thì cho rằng, đây là sự tôn sùng vật tổ của người dân vùng sông Trường Giang.
Truyền thuyết Tết Đoan ngọ tại Việt Nam
Vào một ngày sau vụ mùa, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch. Nhân dân đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Mâm cúng Tết Đoan ngọ của người Việt thường có hoa quả, bánh tro,rượu nếp để diệt sâu bọ. Ông chỉ dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh tro, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau đó sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượt. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng.
Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày “Tết diệt sâu bọ”, có người gọi nó là “Tết Đoan ngọ” vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
Bởi vậy, không thể quan niệm Tết Đoan Ngọ của người Việt bắt nguồn từ Trung Quốc như một số người vẫn lầm tưởng như hiện nay.
Ý nghĩa Tết Đoan ngọ
Ở Việt Nam, Tết Đoan ngọ được “Việt hóa” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Người Việt Nam còn gọi Tết Đoàn Ngọ là “Tết giết sâu bọ” vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhiều tục trừ trùng phòng bệnh.
Hiện ở một số làng quê Việt Nam vẫn còn giữ nếp xưa, rất coi trọng ngày Tết này. Sau Tết Nguyên Đán, có lẽ “Tết giết sâu bọ” là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân… vì vậy con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng cố thu xếp để về.
Ở Việt Nam, ngày Đoan Ngọ là ngày dân chúng cúng lễ để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng, quang đãng. Hơn nữa, giữa tiết hạ vì oi bức thường có bệnh thời khí nên người ta hay cúng lễ để cầu an.
Các món thường ăn trong Tết Đoan Ngọ
Buổi sáng sớm ngày Tết Đoan Ngọ tùy vùng người dân ăn bánh tro, trái cây, và rượu nếp để giết sâu bọ, bệnh tật trong người hoặc ăn rượu nếp tức thì sâu khi họ ngủ dậy.
Nhiều người tắm nước lá mùi để phòng bệnh và tẩy trừ “sâu bọ”. Nhiều địa phương ở ven biển đúng giờ ngọ đi tắm biển. Tại vì ngày này, theo quan niệm dân gian khí dương mạnh nhất trong năm, người ta cúng lễ để cầu an. Cũng theo quan niệm đó, các loại cây lá hái trong thời gian này có tác dụng chữa bệnh tốt nhất nên các thầy thuốc thường lên núi hái thuốc.
Vào dịp Tết Đoan Ngọ, ai bị cảm cúm nên dùng 5 loại lá: bạch đàn, xương rồng, ngũ trảo, dâu tằm ăn, và sả nấu nước xông để bớt bệnh. Người dân cũng tìm mua cành xương rồng bỏ trong nhà để đuổi tà ma.
Bánh tro đã trở thành món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Việt Nam. Bánh tro có nhiều tên khác nhau như banh ú, bánh gio và bánh âm và có vài biến thể khác nhau theo điệu phương. Người ta làm bánh bằng gạo đã ngâm từ nước tro được đốt bằng củi các loại cây khô hay rơm, gói trong lá chuối. Bánh tro dễ ăn, dễ tiêu làm mát ruột, thường ăn với đường hoặc mật. Hà Nội và các tỉnh miền Bắc thì ưa chuộng quả mận trong dịp Tết này.
Ở miền Bắc, ngày này các gia đình thường làm các món từ vịt, đặc biệt là tiết canh vịt (nhưng những năm gần đây, sau khi có dịch cúm gia cầm thì người ta hạn chế ăn.) Nhưng dường như các chợ ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ những ngày trước và trong Tết Đoan Ngọ thường rất rộn rã việc mua bán vịt sống.
Rượu nếp hay cái rượu cũng là món ăn được nhiều người ưa thích trong tết Đoan Ngọ. Uống rượu hoặc ăn rượu nếp giết sâu bọ.
Ý Nghĩa Ngày Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ tức ngày 5 tháng Năm Âm lịch, trong truyền thống người Việt là ngày lễ đặc biệt quan trọng. Ngày 5 tháng Năm gọi là Đoan Ngọ. Vì chữ “Đoan” có nghĩa là chính, là thẳng, là mở đầu. Có khi gọi là Đoan Ngũ vì có hai số 5. Người ta còn gọi là Đoan Dương hoặc Trùng Ngũ, vì số 5 thuộc dương.
Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ còn được dân gian gọi bằng một cái tên dân dã hơn: Tết Giết sâu bọ. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống có nội hàm văn hoá phong phú. Không riêng gì Việt Nam hay Trung Quốc mà ở Triều Tiên, Hàn Quốc cũng có Tết Đoan Ngọ. Từ đó cho thấy, Tết Đoan Ngọ thực chất là một phong tục lễ tết Á Đông và gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm.
Ở Đông Nam Á, thời tiết vào dịp mồng 5 tháng Năm thường rất nóng. Đây là thời điểm khí hậu nóng, côn trùng và sâu bọ sinh nở nhiều, nông dân cần phải tìm cách trừ diệt để bảo vệ cho sự canh tác, trồng trọt. Có lẽ vì sự kiện này mà người ta gọi Tết Đoan Ngọ là “ngày giết sâu bọ”.
Vào ngày Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam, tại nhiều nơi người ta phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng, trong đó nhiều loài sâu có thể ăn được và chúng được coi như là chất bổ dưỡng. Người ta tin rằng khi ăn món ăn đầu tiên trong ngày này thì sâu bọ; giun sán trong người sẽ bị giết chết hết.
Lễ cúng ngày Tết Đoan Ngọ
Ngày Tết Đoan Ngọ đến vào sau vụ mùa. Lúa nếp, bắp đậu và kê khá dồi dào, nông dân nghỉ ngơi lấy sức. Vì thế mà mâm lễ cúng ngày Tết Đoan Ngọ cũng khá phong phú
Đồ cúng Tết Đoan Ngọ cần có:
– Hương, hoa, vàng mã.
– Các loại hoa quả:
Bạn đang đọc nội dung bài viết Tết Đoan Ngọ Là Gì? Nguồn Gốc Và Ý Nghĩa Ngày Tết Diệt Sâu Bọ trên website Shareheartbeat.com. Hy vọng một phần nào đó những thông tin mà chúng tôi đã cung cấp là rất hữu ích với bạn. Nếu nội dung bài viết hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!